Wiąże się to z faktem ,że w latach działania fabryki Kalisz był stolicą guberni Cesarstwa Rosyjskiego a lalki były produkowane wyłącznie na rosyjskie rynki zbytu.
FIRMA ZAŁOŻONA 1884 r
 |
| ulica Niecała |
Jakub Fingerhut umiera przed wybuchem 1 wojny światowej w 1915 roku. Adam przejmuje fabrykę po teściu i produkuje lalki korzystając ze wzorców sprowadzanych z zagranicy. .W czasie 1 wojny fabryka zostaje kompletnie zniszczona ,Po wojnie Szrajerowie odbudowują zakład i dalej produkują lalki z rodzimych materiałów. Do produkcji wprowadzają celuloid samodzielnie tworząc odlewy korpusów ,kończyn i główek. Lalki z moherowymi włosami , szklanymi oczami i rzędem białych ząbków w tradycyjnych polskich strojach ludowych stały się marzeniem wielu dziewczynek . . Adam stworzył w Kaliszu zabawkarskie imperium ciesząc się bogactwem i udanym życiem.W tym czasie lalki sygnowano literami ASK w trójkącie albo ASK ZST Poland w odwróconym trójkącie .
ARTYKUŁY Z GAZET
 |
| Gazeta Handlowa 8.04.1922 rok |
 |
| Gazeta Handlowa 15.03.1938 rok |
 |
| Gazeta Handlowa 22.12.1936 rok |
 |
| Gazeta Handlowa 20.12.1934 rok |
 |
| Gazeta Handlowa 28.11.1929 rok |
 |
| 15.02.1934 rok |
Po śmierci Adama Szrajera w 1934 roku fabrykę przejęli synowie Henryk ,Mieczysław i Leon. Henryk zadbał o dalszy rozwój fabryki nawiązując kontakty z nowojorską odlewnią zabawek Ideal Toy Company. W 1934 roku zadebiutowała lalka Shirley Temple .Henryk skopiował pomysł i małą gwiazdeczką mogły się cieszyć polskie dzieci.
Koniec lat 30 -tych był trudnym okresem dla Żydów ,także dla rodziny Szrajerów .Rodzina stopniowo emigruje do Stanów Zjednoczonych. Henryk i Mieczysław nadal pracują w przemyśle zabawkarskim lecz już w Ameryce. Leon pozostaje w Polsce ,,walcząc w Powstaniu Warszawskim pod ps.Leśnik ginie 9 sierpnia.
Podczas 2 wojny światowej fabrykę przejmuje Niemiec Theodor Reinke i dalej produkuje lalki z sygnaturą TR w odwróconym trójkącie .
Po wojnie lalki są w dalszym ciągu produkowane zachowując pierwszy wizerunek ale nie pod szyldem TR ani ASK .Litery są inne - PPMK produkowane przez Kaliskie Zakłady Przemysłu Terenowego przy ul Przybrzeznej .
W latach 50 tych w świecie zabawkarskim zaczyna królować winyl i plastik ,powstają pierwsze lalki Barbie a w Polsce dziewczynki nadal bawią się celuloidowymi lalkami.Produkują je wspomniane wcześniej Kaliskie Zakłady Terenowe .W tym miejscu wykorzystam informację z blogu koleżanki Szara Sowa ,która zamieściła zdjęcie lalki i sygnatury tych zakładów.Nie miałam pojęcia ,ze owa sygnatura istnieje .W informacjach jakie znalazłam nie ma nic na ten temat. .Wiadomo tylko, że Zakłady Terenowe wykonywały lalki na odlewach kaliskich z rozpoznawalnym wizerunkiem ale bez sygnatury.Okazuje się ,ze nie wszystkie.
 |
| Obecne Logo Zakładu Przemysłu Terenowego w Kaliszu produkującego obecnie kaski i hełmy ochronne. |
 |
| Sygnatura lalki wyprodukowanej przez Zakłady Przemysłu Terenowego lata 50-60 te .Zdjęcie z blogu Szarej Sowy. |
 |
| Lalka i sygnatura Zakładów Przemysłu Terenowego w Kaliszu .Zdjęcie z blogu Szarej Sowy. |
W latach 50-60 tych lalki baz sygnatur ,na kaliskich odlewach pojawiały się jeszcze w sklepach Cepelii . W 1965 roku produkcja lalek została wstrzymana ze względu na łatwo palny materiał - celuloid .Obecnie lalki Adama Szrajera są eksponatem kolekcjonerskim i unikatowym.Często są pamiątkami rodzinnymi przekazywanymi z pokolenia na pokolenie.
Berta ,żona Adama Szrajera zmarła w Nowym Jorku w 1959 roku.
Syn Henryk założył w Stanach Zjednoczonych własną firmę produkującą zabawki -zmarł w 1981 roku.
W 1939 roku Mieczysław reprezentował firmę na wystawie w Nowym Jorku i już do Polski nie wrócił ,pracował w zarządzie Ideal Toy Company zmarł 1954 roku w N.J
 |
Kilka dni temu mój małżonek kupił mi z okazji imienin i rocznicy ślubu wymarzoną lalkę w stroju krakowskim ,niestety bez sygnatury. Z informacji sprzedawczyni Pani Marioli z Międzyrzecza lalka była w jej rodzinie od początku lat 50 tych.Lalka zajmowała w jej domu honorowe miejsce i nie pozwalano się nią bawić. Szczęściem dla mnie jest fakt ,że w końcu Pani Mariola postanowiła ją sprzedać. Lepiej nie mogła trafić .Po dwóch dniach była u mnie.Sama lalka jest w idealnym stanie ,jednak ubiór wymagał odświeżenia.Spódnica i rękawy bluzki bardzo wypowiały .Cekiny na kamizelce,aż kleiły się ze starości. Aby ubiór zbytnio nie różnił się do oryginału dokonałam tylko koniecznych zmian.Spódnicę przewróciłam na lewą stronę doszywając pasmanterię. Z bluzki wyprułam pożółkłe rękawy i doszyłam nowe. Z kaftanem miałam większy problem ,stare cekiny, wtopiły się w aksamit. Odrywałam je a raczej zeskrobałam , ostrożnie aby nie uszkodzić tkaniny. Pozostałe liczne plamki przykryłam naszywając nowe cekiny. Uszyłam nowe skarpety . Lalka ma moherowe warkocze i duże niebieskie oczy. W całości wykonana z celuloidu. Znalazłam w internecie podobną .
A TO MOJA ZDOBYCZ
 |
| Zdjęcie lalki w ogłoszeniu |
Informacje o rodzinie Adama Szrajera -Lilarati112
Zdjęcie lalki i sygnatury Zakładu Przemysłu Terenowego - blog Szara Sowa
Wycinki z gazet -Chomikuj pl
Zdjęcia lalek -Dollplanet
I
POLSKIE LALKI CELULOIDOWE
