GRY I ZABAWY DZIECI

                              NA WYGODNIE I W SALONIE





Zabawa ,nieodłącznie towarzyszyła najmłodszym przedstawicielom wszystkich społeczeństw w każdej epoce dziejowej i pod każdą średnicą geograficzną ;także i dziś w początkach 21 wieku stanowi jeden z głównych przejawów aktywności życiowej dzieci.Przed stu ,a nawet 50 czy 40-stu laty dzieci nie miały dylematów związanych z kwestią w co się bawić i czym się bawić? znały bowiem dziesiątki przeróżnych gier i zabaw nie wymagających żadnych rekwizytów .Wykorzystywały łatwo dostępne przedmioty ;patyki,kamyki ,sznurek ,własną czapkę lub chusteczkę. Zabawy z początku 19 wieku można podzielić na dwie grupy. Pierwsza to dzieci pochodzące ze wsi .,których zabawy odbywały się niejako na marginesie obowiązków gospodarskich ,którymi niegdyś obarczano dzieci -.  wypasanie krów , owiec oraz opieka nad młodszym licznym  rodzeństwem.Miejscem zabaw było pastwisko ,łąki i pola.Podczas różnych zabaw  wymyślanych przez dzieci należało wykazać się sprytem ,zręcznością ,refleksem a nawet odpornością na ból fizyczny.Rzucanie kamykami.,wyścigi ,fikołki ,tory przeszkód,mocowania się na rękę,wspinanie się na drzewa,strzelanie z procy lub łuku , to tylko niektóre z nich.najważniejszą rzeczą było wygrać a zwycięzca musiał zadowolić się samą satysfakcją lub nagrodą w postaci jabłka ,kromki chleba lub kawałka sera. Dziewczynki bawiły się lalkami ,zbierały kwiaty na łące ,biegały i śpiewały piosenki.

Zabawy dzieci miejskich biedniejszych były podobne do zabaw na wsi tylko w tym przypadku miejscem zabaw były place między budynkami .Dzieci zamożniejsze pobierające nauki na tzw pensjach bawiły się trochę inaczej.Zabawy odbywały się podczas przedwieczornych godzin przeznaczonych na rekreację .Zależnie od pory roku i pogody ,na powietrzu lub pod dachem nazywano je pensjonarskimi zabawami ogrodowymi i salonowymi. Do ogrodowych należały zabawy w kółeczka ze śpiewem ;Mam chusteczkę haftowaną " Zielony walczyk " itp. Pensjonarki bawiły się piłką przerzucając ją do siebie po obwodzie koła.,huśtały się na huśtawkach ,spacerowały po ogrodach zbierając kwiaty i łapały motyle.Chłopców pochłaniała gra w piłkę,jazda na rowerach .

Zabawy salonowe wymagały pewnej wiedzy ogólnej ,obycia towarzyskiego .Odbywały się pod opieką wychowawczyni . Do najczęstszych należała gra w fanty , abecadło,konkurs wiedzy powszechnej, recytacji wierszy ,śpiewu i  gry na fortepianie lub skrzypcach..Fantami były kokardy ,kołnierzyki,grzebienie,spinki ,chusteczki a nagrodą za zwycięstwo kotylion uroczyście przypinany przez opiekunkę,który z dumą noszono do końca dnia.

                                                                                       LATA 60-70

W dzisiejszych czasach coraz rzadziej spotykamy biegające po podwórku dzieci,dziewczyn grające w gumę czy też chłopców strzelających z procy ,bądź bawiących się w dwa ognie. Większość dzieci również szama sobie wymyślała zabawy i gry.Place zabaw a było ich jak na lekarstwo składały się z jednej huśtawki i brudnej piaskownicy a boiska były tylko przy szkołach zazwyczaj betonowe.Wyż był wysoki ,dzieci dużo nasze podwórko nazywaliśmy placem.Jak wyglądał nasz plac zabaw ? Puste, szare a raczej brudne miejsce między domami .dla nas dzieci było to najpiękniejsze miejsce na świecie.Budowaliśmy szałasy ze starych desek i cegieł.W środku jakieś ławki ,krzesła,koce.Był to nasz schron na deszczowe dni .Całą paczką niezależnie od wieku uwielbialiśmy tam siedzieć opowiadając sobie różne historie ,bajki a najlepszym tematem były duchy.Po takiej porcji opowiadań każdy z nas bał się wracać do domu..Rodzice często późnym wieczorem wołając z okna nie mogli nas przywołać do domu.W co i czym się bawiliśmy? W sklep -wystarczyła deska ,która zastąpiła ladę a towar ? było go sporo kawałki patyków ,kamyki,trawa,jakieś puste opakowania ,puszki,butelki wyciągnięte ze śmietnika. Latem rozciągałyśmy koce na skrawku łąki  i szyłyśmy ubranka dla lalek.Byliśmy jedną paczką chłopcy i dziewczyny razem.Wspólnie bawiliśmy się w kowboi ,indian  i wojny.Strzelaliśmy z procy i łuków zrobionych samodzielnie  z gałązki i sznurka. Chłopcy często grywali w kapsle albo grali w piłkę -dziewczyny dzielnie kibicowały.Latem wspólnie chodziliśmy na pobliskie stawy -nikt się nie utopił i żaden z rodziców nie przeżywał katorg że może się coś stać niedobrego.Rodzice pilnowali pracy i domu a my pilnowaliśmy siebie..Każda koleżanka była siostrą a kolega bratem.były oczywiście spory i wojny  między dziećmi z innego placu.W tym cała frajda ,opracowywanie planów jak się zemścić i dać im lanie.Wszystko zawsze się kończyło pokojem przez co zdobywaliśmy nowych przyjaciół.Przed wejściem do domu były schody a po bokach wysokie murki.Ulubione miejsce na siedzenie wieczorami..Tam też rodziły się pierwsze westchnienia do chłopców. Tam rodziły się pomysły na zabawy .Wspólnie szybko mijały godziny .Zmrok,był  to czas na gry w chowanego .Nie bałam się schować do ciemnej i wilgotnej piwnicy lub na strychu a teraz mam stracha iść po kartofle do czystej i suchej piwnicy.Nikt się nie bał przecież był z nami Krzysiek ,Adam, Stefan  czy Marian .byli to nasi bohaterzy i obrońcy. Były też wypady do lasu i na pola gdzie budowaliśmy szałasy z gałęzi i rozpalaliśmy ogniska.Każdy coś przyniósł z domu jedni chleb inni kartofle a jak zabrakło, to wypad na pobliskie  pole pełne kartofli i innych dobroci. Kiedyś gdy miałam chyba 10 lat wybraliśmy się całą gromadą na ogródki działkowe,wstyd się przyznać ale naszym celem była kradzież owoców i warzyw.Drewniane płoty to żadna przeszkoda dla takich porządnych łobuzów jak my.Tym razem nasza przygoda okazała się niewypałem .Złapał nas właściciel działki i postraszył, że zgłosi ten incydent w szkole.Płaczem i błaganiem uprosiliśmy pana o milczenie ,w zamian codzienne chodziliśmy do jego ogrodu pracować i przy okazji bawić się wężem do podlewania. .Na odchodne dostaliśmy owoce i warzywa. .Niedzielne przedpołudnie po mszy w kościele chodziliśmy do kina na poranki i lody.Gdy padał deszcz i na dworze było zimno rozciągaliśmy koce na schodach sieni i graliśmy w karty,bierki  albo pchełki Chłopcy układali ołowiane żołnierzyki na polu bitew. Robienie ludzików z nazbieranych wcześniej kasztanów i żołędzi. W zimowe wieczory dziewczynki robiły z kartonu domki dla lalek a mebelki z pudełek po zapałkach..Zbieraliśmy pocztówki, znaczki pocztowe , kolorowe obrazki kamyki i szkiełka..Piłka i skakanka to zabawki na które stać było każdego.W późniejszych latach doszła jeszcze guma do skakania .Wiązało się kilkanaście kawałków gumy i skakania na pół dnia. Rower był rzadkością a jak ktoś miał jeździło się na zmianę po parę minut każdy  .Podwórka -place żyły radością dziecinnego gwaru i zabaw .Było biedniej ale godniej i spokojniej.rodzice ciężko pracowali a jednak zapewnili nam wesołe i dobre dzieciństwo.Nikt nie cenił kogoś za zabawki tylko czy jest fajnym kolegą.
                                                                                                                                   

karuzela trzeba było samemu ją uruchomić popychając nogami

Zabawa w Ciuciu Babkę

Najpopularniejsza zabawa z piłką

Bieganie na bosaka po burzy 

Któż nie robił wianków z mleczy

Bańki mydlane

Czasami i takie dni były .Za karę siedziało się w domu -Sztuba.

Ludziki z kasztanów ulubione zajęcie dziewcząt

Nasza ukochana skakanka

Hula Hop byliśmy mistrzyniami w tej zabawie

Wspólne spacery z wózkami

chyba każdy bawił się w piekło i niebo

strzelać z łuku umiały również dziewczyny.

Troskliwa mama

Każdej jesieni puszczało się własnoręcznie zrobione latawce

Zabawa ze sznurkiem -bardzo ją lubiłam

Gra kamyczkami 

Ulubione dobranocki

Skakanie w parach lub trójkach ,wiązało się wtedy kilka skakanek albo jak ktoś miał lina 

Zabawa w teatrzyk

Rysowanie po murach kawałkiem  cegły

Niektórzy chłopcy szusowali na takich trójkołowych rowerkach

dosyć popularna zabawka -marynarz chodzący po linie ,kupowało się ją na odpustach

Blaszany bączek

Na takich kołach się pływało

Obrazki na murach

Karuzela z lat 60

Mój mąż z bratem  i kuzynem lata 60

Moja kuzynka  Aldona z lalką lata 60

Mój plac zabaw początek lat 70

Kuzynka z misiem lata 60

Zabawa w chowanego